‘Men vond hem soms te kritisch, maar dat kon hem niet schelen’

Tekst Tascha Aveloo
beeld dWT Archief

PARAMARIBO —  Op zijn neus een brede bril, en zijn gelaat was altijd strak maar niet van dien aard dat je hem niet kon benaderen. Want als je hem aansprak en je durfde te praten over literatuur, politiek en sociaal onrecht dan kwam er een fel vuur uit zijn mond. Alphons Levens is een maatschappijkritische auteur en dichter geweest. Hij overleed op donderdag 2 maart na enige tijd ziek te zijn geweest.

Hij was één van Surinames grote literaire zonen met een grote passie voor het geschreven woord op een correcte manier. Hij was de bijna twee jaar oudere  broer van Onderwijs Minister Marie Levens. “Hij wist waar we mijn koelkast was. Hij at hier bijna elk weekend met ons”, lacht Marie. En dat typeert dan ook de goede prettige relatie die er is tussen broer en zus.

Zij stelt dat de kinderen van de familie Levens sterk zijn beinvloed door de opvoeding in de toen – de jaren 50 –  sterk geïsoleerde samenleving in Commewijne waar zij zijn opgegroeid. Het was een hechte maatschappij waar iedereen elkaar hielp.

Toegewijd lid

Robby ‘Rappa’ Parabirsing, is ook flink aangeslagen door het heengaan van zijn literaire broeder. “Men vond hem soms te kritisch, maar dat kon hem niet schelen. Zijn drijfveer was dat je las wat hij schreef en als daardoor er een discussie op gang kwam dan had hij zijn doel bereikt.”

Levens is al vanaf heel vroeg in de opstartfase van de Schrijversgroep 77 lid geworden. Rappa: “ Hij was journalist en hij kwam bij ons. Ik vroeg hem wat hij eigenlijk zou doen want zo was een dubbele pet op hebben”. En op gegeven moment heeft Alphons de keus gemaakt.

Volgens Rappa was Alphons een toegewijd lid waar de organisatie altijd op kon rekenen. “Hij was een sterke man. Hij woont niet ver van de brug. Elke keer als hij van onze bijeenkomst kwam dan reed hij met een stapel boeken voor en een stapel boeken achter vastgebonden op zijn bromfiets over de Bosje brug. Levensgevaarlijk. Maar hij deed dat gewoon.”

Alphons Levens, zoon van Surinaamse ouders, ging op vijfjarige leeftijd naar Suriname, woonde vanaf 1969 weer op de Antillen, en vervolgens tot 1977 in Nederland waar hij de kweekschool doorliep en psychologie studeerde. Weer terug in Suriname werkte hij als onderwijzer, correspondent van de Hilversumse VARA-radio en als redacteur van het weekblad Pipel.

In 1971 had hij zijn debuut gemaakt bij de Vereniging Ons Suriname in Amsterdam met de dichtbundel Bezinning en strijd. Bekendheid verwierf hij met zijn sinds 1991 frequent verschijnende gedichten in het dagblad De Ware Tijd en de Weekkrant Suriname in Nederland. Hij bundelde ze in Mogelijk (1996), …want nooit wordt alles gezegd (1998) en Wee het volk dat niet meer denkt! (2002).

Op een direct geëngageerde manier, socialistisch en anti-militaristisch, beschreef hij het leven van alledag met verwijzingen naar wat er gebeurde op het toneel van de wereldpolitiek. Zijn gedichten hebben een minimum aan poëtische eigenschappen.